Otomobille Güvenli Bir Sürüş için Yapılacaklar

Genel toplum yararı için güvenli sürüş teknikleri ile ilgili dinlediğim bir kısa konferanstan benim için ilginç gelen notları paylaşmak istiyorum. Motorlu araç kullanan dost ve arkadaş çevrenizle paylaşmakta yarar var.

ilginç ve yararlı bilgiler:

1. Yolculuğa çıkarken lastik havası, cam sileceği suyu, far ve fren ayarlarından başka araba içinde ve motor bölümüne girmiş canlı hayvan kontrolü yapılmalıdır.  Canlı hayvan sanırım bizim hiç düşünmediğimiz ve benim 25 yıllık şoförlük süremde en az iki kez başıma gelen bir olay. Özellikle kedi yavruları ve yılan benzeri hayvanlar kovalayınca motor kaputunun altına kaçıyorlar.

2. Araba içinde hareketli cisimler (özellikle sıkça kullanılan su şişesi, kola kutusu, bira şişesi, cep telefonu ve telsiz vb) kaza anındaki sarsıntı ve kaymalarda fren pedalının altına girerek fren yapmanızı engellediği için kesinlikle bulundurulmamalıdır ya da önlemi alınmalıdır. (Hareketsiz hale getirilmeli-çanta içinde sıkıca kapalı ya da arka koltuklarda ki ceplere veya torpido gözüne koyma vb); sürüş sırasında sigara içilmemeli, telefon ve telsiz konuşması mümkünse yapılmamalıdır.

3. Sürücü direksiyon simidini saat 09-15 hizasından tutmalıdır. Aksi durumda çarpma durumunda saat 12 hizasından tutulan elin hava yastığı tarafından hızla başa itilmesi nedeniyle kol kırıkları ve eğer kolda saat de varsa göz kafa kemiği yaralanmaları, göz kayıpları söz konusudur. Hava yastığı açılınca, el ve kol, kafaya doğru şiddetle vuruyormuş.

4. Ön camlar genellikle patlamaz veya kaza sırasında araç içindekilere zarar vermezler, ancak yan camların hepsi böyle değil, parçalı kıymıklı kırılıyorlar ve içindeki yolcuya zarar veriyor. Bu nedenle arabaların yan camlarının bu iş için özel üretilmiş uygun bir saydam bir madde ile (sanırım içerden) kaplanması uygunmuş. (Hani şu dışarıdan içerisinin görülmesini engelleyen siyah renkli camlı arabaların o hale getirmekte kullanılan maddenin renksiz ve amaca uygun olanı). Bu takdirde cam dışarıdan tek darbe ile kırılamadığı için kapkaç mağdurları özellikle bayan sürücüler için de koruyucu imiş. Kaza anında içeri çökmüyor ama içerden kolaylıkla dışarı itilerek camı dağıtmak mümkünmüş.

5. Gerek yolcu düşmelerinin önlenmesi gerekse kaza anında arabanın sağlamlığının artırılıp yaralıların koltukla saç dış gövde arasına sıkışmasının azaltılmasında bütün araç kapıları kilitli halde yolculuk yapılmasının önemi büyükmüş. Yeni modellerde zaten kontak çalıştırılınca kapılar otomatik kilitleniyormuş. Kaza anında yaralıların kurtarılması anında bir engel teşkil edip etmeyeceğini sordum. Kurtarılmak için önemli olan önce sağ kalmak dediler. 

6. Araç lastiklerinin genel hava basıncı bilgileri dışında en önemli olan bilgi bana göre lastiğin üretim tarihinden beş yıl sonra değiştirilmesi gereği imiş. Bu gereklilik kullanılmamış lastikler için de geçerli imiş; çünkü lastik üretim tarihinden beş yıl sonra tutucu özelliğini yitiriyor, sertleşiyormuş. Yani diş derinliğinden çok bu beş yıl önemli. Haydi pamuk eller cebe. En iyisi arabaları satmalı. Vergiler de arttı ve çevreyi kirletiyorlar zaten.

7. Sisli havada gece gündüz fark etmiyor, herkesin yaptığının aksine orta şerit üzerinden gidilmeyecek, çünkü karşıdan da orta şeritte gelen sizin gibi bir akıllı şoför olabilir. Silecekler en yavaşta çalıştırılacak ve sis lambaları yakılacak.

8. Karda, buzda sürüş en zoru. Fren yaparken direksiyon çevirmenin anlamı yok. Kızaklama nedeniyle arabanın yönünü değiştiremiyor, çünkü lastikler dönmüyor o sırada. Frene basmazsanız o zaman araba istenilen yöne dönebilir. Kar lastiği mutlaka öneriliyor. Kar lastiği zincir takmama nedeni değil. Gerekirse zincir de takılacak.

9. Uzaktan görülen kırmızı ışıkta durmak için debriyaja basmak ve motor freni ile vites küçülterek durmak yanlış. Araba sadece gaz pedalından ayak çekilerek frenle yavaşlatılacak ve durulacak ya da son anda arabanın düştüğü vites yavaşlığına vites geçirilerek yol açıldı ise gaza basılarak devam edilecek. Ne zararı var: Debriyaj ve vitesin sık değiştirilmesi arabanın ilgili aksamının ömrünü kısaltıyormuş.

10. ilaç kullanımı: Verilen eğitimde rahmetli Erzincan valisi Recep Yazıcıoğlu’nun ölümüne şoförünün kullandığı antidepressan ilacın yol açtığını öğreniyoruz. Kimileri ayakta, kimileri şoför koltuğunda uyuyor azizim. Özellikle uyku veren ruh sağlığı tedavisi ilaçlarına ve alerji (sinüzit) için kullanılan antihistaminiklere dikkat. Kullanan direksiyona geçmesin; sarhoştan beter belki de, çünkü yolcu anlayamıyor.

11. Ayna ayarları: Arabanızın kenarını da çok az da olsa görecek kadar Araba ve yola neredeyse dik açı yapacak kadar açılı olmaları gerekiyormuş. Böyle bir ayna açısı kör noktaları yok etmiyor, ama en aza indiriyormuş.

Sağlık Raporu’na Dair..

İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili önemli noktalardan birisini de işe girişlerde ve periyodik olarak alınması gereken sağlık raporları oluşturmakta..

İş kazaları ve oluşan meslek hastalıklarının tespit edilmesi için bu denli hayati öneme sahip olan ve risk taşıyan söz konusu periyodik kontrolleri ne işverenlerimiz ne de işçilerimiz tarafından  gerektiği şekilde önemsenmektedir. Daha da kötüsü; işe giriş aşamasında gerekli olan sağlık raporu almak halen zaman kaybı veya bürokratik bir engel olarak algılanmaktadır. Her yıl ülkemizde 2.000’den fazla ölümlü iş kazası olduğunu da bu noktada unutmamamız gerekmektedir.

30.06.2012 tarih ve 28339 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunuyla birlikte,  işverenler/işyeri sahipleri, çalışanlarının iş yerinde maruz kalabilecekleri sağlık ve güvenlik risklerini dikkate alarak sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlamak zorundadır. Bu sebeple; çalışanların ilk defa  işe girmeleri, yaptıkları işi değiştirmeleri durumunda, iş kazası, meslek hastalığı ya da  sağlık sebepleriyle işten uzaklaştırılma gibi şeyler yaşanırsa eğer işveren talep ederse çalışan işbaşı yaparken, doktor raporu almak zorundadır.  

İlk kez işe giriş aşamasında alınması gereken sağlık raporu ise; çalışanların başlayacakları işin niteliklerine ve sektöre uygunluğunu tespit ederek, risklerin ortaya konulmasını sağlar.

Yapacakları işe uygun olduklarını gösteren sağlık raporu olmadan, “Tehlikeli ve çok tehlikeli sınıf”ta yer alan işlerde çalışacak kişilerin işe başlatılması uygun değildir.

O halde; iş için sağlık raporu nereden alınmalı?

İş İçin Sağlık Raporu Nereden Alınır?

6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu yeni düzenlemeyle; sağlık raporlarının işyeri hekimlerinden alınması esasını getirdi. Şayet işyeri hekimi tarafından verilmiş olan sağlık raporuna itiraz edilirse; itirazlar Sağlık Bakanlığı tarafından belirlenen hakem hastanelerinden yapılmalı. İtiraz nedeniyle; hakem hastanelerinden alınacak sonuç ise “kesin karar” olarak kabul edilmekte..

Özetle; yeni mevzuat düzenlemelerine göre sağlık raporu alma işlemini Ortak Sağlık ve Güvenlik Birimleri yani OSGB ile işyeri hekimi gerçekleştirmelidir. Sağlık gözetimi sebebiyle oluşan her türlü maliyetin işveren tarafından karşılanması gerektiği de unutulmaması gereken en önemli noktadır.

10’dan Az Çalışana Sahip İşyerleri İçin Durum Farklı

Bunun yanında; özel bir durumdan da burada bahsetmek gerekir. Geçen yıl çıkan Torba Yasa ile 10’dan daha az sayıda çalışanı bulunan ve az tehlikeli işyerleri için; aile hekimlerinden ya da kamu hizmet sunucularından da sağlık raporu alınabilmektedir.

Diğer bir deyişle; ofis işyeri gibi az tehlikeli sektörlerde faaliyet gösteren bir işyerinde çalışacaksanız ve de az sayıda çalışanınız varsa; sağlık raporu olarak işçinizin aile hekimi ya da bir devlet hastanesinden alacağı sağlık raporunu kabul edebilmektesiniz.

Bu durum; sadece az tehlikeli işyerleri ile ondan az sayıda çalışanı olan işyerleri için geçerlidir. Fakat fabrika, maden vb. tehlikeli veya depoculuk faaliyetleri gibi tehlikeli işlerde bir- iki kişilik çalışanınız olsa dahi sağlık raporu işyeri hekiminden alınması zorunluluğu vardır.

Özel Hastanelerden Sağlık Raporu Alınabilir mi?

Sağlık Bakanlığının 07.05.2004 tarihli 2004/67 sayılı Özel Hastanelerde Sağlık Kurulu Raporu Düzenlenmesi Hakkında Genelgesinde “Özel hastanelerde; usulüne uygun olarak teşekkül ettirilmiş olsa bile özürlü sağlık kurulu raporu, vergi muafiyeti raporu, yurt dışı tedavi raporu, maluliyet raporu, özel tertibatlı araç ithali amacıyla alınan raporlar gibi özellikli raporlar verilemez” ibaresi yer almaktadır. Bu sebeple; özel sağlık hizmeti sunucuları ya da özel hastaneler işe giriş ve periyodik sağlık muayeneleri için sağlık raporu veremez. Özel hastanelerden alınan işçi raporları bu maddede yer alan şartlar sebebiyle geçersiz sayılır.

İş İçin Alınan Sağlık Raporu Ücretli Midir? Ücreti Ne Kadardır?

Tek Hekim Sağlık Raporu için; Sağlık Bakanlığı Fiyatı 50 TL, Üniversite Fiyatı 75 TL, Sağlık Kurulu Raporu için ise; Sağlık Bakanlığı 200 TL, Üniversite Fiyatı 300 TL ücret alınıyor. Aile hekimlerinden ve işyeri hekimlerinden temin edeceğiniz sağlık raporu ise ücretsiz olarak verilmektedir.

İş İçin Alınan Sağlık Raporuyla İlgili Mevzuatın Maddeleri Hangileri?

30.06.2012 tarih ve 28339 sayılı Resmi Gazete de yayınlanan 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ‘ nun 15. maddesiyle işçi sağlığı muayeneleri hüküm altına alınmış oldu.

MADDE 15   – (1)   İşveren;

a)  Çalışanların işyerinde maruz kalacakları sağlık ve güvenlik risklerini dikkate alarak sağlık gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.

b) Aşağıdaki hallerde çalışanların sağlık muayenelerinin yapılmasını sağlamak zorundadır:

1)  İşe girişlerinde.

2)  İş değişikliğinde.

3)  İş kazası, meslek hastalığı veya sağlık nedeniyle tekrarlanan işten uzaklaşmalarından sonra işe dönüşlerinde talep etmeleri hâlinde.

4)  İşin devamı süresince, çalışanın ve işin niteliği ile işyerinin tehlike sınıfına göre Bakanlıkça belirlenen düzenli aralıklarla.

(2) Tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde çalışacaklar, yapacakları işe uygun olduklarını belirten sağlık raporu olmadan işe başlatılamaz.

(3) Bu Kanun kapsamında alınması gereken sağlık raporları, işyeri sağlık ve güvenlik biriminde veya hizmet alınan ortak sağlık ve güvenlik biriminde görevli olan işyeri hekiminden alınır. Raporlara itirazlar Sağlık Bakanlığı tarafından belirlenen hakem hastanelere yapılır, verilen kararlar kesindir.

(4) Sağlık gözetiminden doğan maliyet ve bu gözetimden kaynaklı her türlü ek maliyet işverence karşılanır, çalışana yansıtılamaz.