Yüksekten Düşmeye Karşı Güvenli Çalışma
İnşaat sektöründe çalışanların yüksekten düşmesi sonucu meydana gelen iş kazalarının genellikle ölüm veya iş göremezlikle sonuçlanması nedeniyle, en önemli kaza türünü oluşturmaktadır. Bu yazı, inşaat sektöründe yüksekten düşmelerin en çok görüldüğü yapı iskeleleri ve merdivenlerde yapılan çalışmalar için hazırlanmıştır.
İskele ve Merdivenlerin Güvenli Kullanımı
Yüksekte yapılan çalışmaların uygun kenar koruması olan bir platform üzerinde gerçekleştirilmesi gereklidir. Bunun mümkün olmadığı durumlarda merdiven kullanımı sıkça başvurulan bir uygulamadır. Çalışma ortamına kolaylıkla getirilebilmesi, pratik olması, ucuzluğu gibi nedenlerle kısa süreli hafif işlerde merdivenler tercih edilmektedir.
Ekipmanın Seçilmesi
Hangi ekipmanın kullanılacağına karar verirken öncelikle işin içeriği, ne zaman biteceği ve nerede kullanılacağı dikkate alınmalıdır. Her çeşit işte merdiven kullanılabilir ancak bunun yerine öncelikle bir çalışma platformunun (uygun şekilde inşa edilmiş hareketli yapı iskelesi veya hareketli çalışma platformu gibi) kullanılması daha güvenlidir. Olukların takılması veya ç çıkarılması, pencerelerin yerleştirilmesi, boyama ve yıkım işleri, iskelelerin veya taşınabilir çalışma platformlarının üzerinde gerçekleştirilmelidir.
Yapı İskelelerinin Güvenli Kurulması
Yapı iskelelerinin tasarımı, kurulması, değiştirilmesi ve sökülmesi işlemleri mutlaka uzman kişilerin danışmanlığında yapılmalıdır. Sorumlu kişiler mutlaka düşmeye karşı koruyucu ekipmanları da içeren bir güvenli çalışma sistemi planlamalı ve uygulamalıdır. Bağımsız yapı iskeleleri dâhil olmak üzere bütün iskeleler güvenli bir şekilde bağlanmalı veya desteklenmelidir. Hazır yapı iskeleleri üreticinin önerdiği şekilde kurulmalıdır. Bu tür iskeleler bağımsız iskelelere göre daha fazla bağlantı gerektirebilir.
Yapı iskelesinin; Perdelenmesi veya kafeslenmesi gerektiğinde, Malzeme ve ekipman taşımak amacı ile kullanılması sırasında, üzerine bir takım sistem ve araçlar ilave edildiğinde (çöp olukları, taşıma cihazları ve gırgır vinçler gibi), daha çok noktadan bağlantı yapılması gerekebilir;
Yapı İskelelerinin Güvenli Kullanımı
Başka bir amaçla kullanmak üzere platform zeminini oluşturan ahşap, sac vb. benzeri malzemeler yerinden kaldırılmamalı, tırabzanlar hareket ettirilmemeli ve bağlantıların yeri değiştirilmemelidir. Değişiklikler mutlaka uzman kişiler tarafından yapılmalıdır. Tam olarak kurulmamış platformlarda çalışılmamalıdır. İskeleler, taşıyabilecekleri kapasitenin üzerinde yüklenmemeli ve üzerine konan yükleri taşıyabilecek şekilde tasarlandıklarından emin olunmalıdır. İskele üzerindeki yükler uygun şekilde istiflenmelidir. Çalışılan platforma ulaşabilmek için uygun merdiven veya basamakların bulunduğundan emin olunmalıdır.
İskelelerin Kontrolü
İskeleler uzman bir kişi tarafından; İlk kullanımdan önce, Önemli bir değişiklik olduğunda, İskelenin sağlamlığını etkileyecek herhangi bir olaydan sonra (kuvvetli rüzgârlar gibi), Düzenli periyotlarla (haftada bir kez tavsiye edilir), kontrol edilmeli ve bir aksaklık bulunduğu takdirde düzeltilmelidir.
Müteahhit veya taşeron gibi işveren sorumluluğuna haiz kişi ve kurumlar, başka bir çalışma alanından temin edilen iskelenin (çalışanları tarafından kullanılmadan önce) güvenli olduğundan emin olmalıdırlar.
Sivil Halkın Korunması
Yapı iskelesi kurulmadan önce insanlar tarafından kullanılan yol, kaldırım gibi alanlardan sorumlu yetkili otorite ile irtibata geçilmelidir. Yapı iskelesi, malzemelerin düşmesini engelleyecek şekilde (kafes, perde, vb.) tasarlanmalıdır. Tehlikenin yüksek olduğu yıkım ve benzeri işlemlerde, cephe temizliklerinde korunaklı yürüme yolları gibi ilave önlemler alınmalıdır. Şehir merkezleri gibi kalabalık alanlarda, yapı iskelelerinin kurulma ve sökülme işlemleri sakin zamanlarda yapılmalıdır. Yapı iskelesinin kurulması ve sökülmesi sırasında insanların zarar görmemesi için yapı iskelesinin etrafına uygun engel ve işaretler konulmalıdır. Yapı iskelesine izinsiz girişler engellenmelidir. Malzeme ve çöpleri kaldırmak için mekanik vinç veya çöp bacası kullanılmalıdır. Merdivenler iyi durumda olmalı, kullanım sırasında meydana gelebilecek olan olumsuzluklara karşı (kırılmış, çatlamış, yıpranmış, eksik basamaklı, vs.) düzenli olarak kontrol edilmeli ve herhangi bir aksaklık varsa sorun giderildikten sonra kullanılmalıdır. Bu tür kontroller için kimlerin görevli olacağı önceden belirlenmelidir. Merdivenler genellikle üst kısımlarından bağlanarak güvenli hale getirilmeli ve böylelikle kaymaları engellenmelidir. Merdivenler, dış tarafa kaymayı önlemek için belirli bir açı ile yerleştirilmelidir.
Burada kullanılabilecek pratik kural, 4 birim yükseklik için merdivenin alt kısmının 1 birim dışarı olmasıdır.
İskeleye erişim için kullanılan merdivenler platformun 1 m. yukarısına kadar uzatılmalıdır. Bu, iskeleye çıkan kişinin tutunabileceği bir kısmın oluşturulmasını sağlar. Merdiven üzerinde dengeyi kaybetmemek için erişimi zor olan noktalara uzanılmamalıdır. Merdivenlerin tutunulamayacak kısmına kadar tırmanılmamalı veya üzerinde iş yapmaya çalışılmamalıdır. Merdivenlerin tepesinin sert bir yüzeye dayalı olup olmadığına dikkat edilmelidir. Metal veya benzeri iletken malzemelerle güçlendirilmiş ahşap merdivenler de dâhil olmak üzere metal merdivenler elektrik hatlarının yakınında kullanılmamalıdır.
Çalışanlar, merdivenlerden inip çıkarken; Yüzleri her zaman merdivene dönük olmalıdır. Her zaman en azından iki el ve bir ayağı veya bir el ve iki ayağı merdivende olmalıdır (3 nokta bağlantı metodu). Merdivenin en üst iki basamağında çalışmamalıdır. Ağır ve tehlikeli maddeleri taşımamalıdır. Merdivende yanlara eğilmemelidir. Taşınabilir aletleri, alet kemerinde taşımalıdır. İş ayakkabılarının ve basamakların yağlı veya çamurlu olmadığından emin olmalıdır. Merdiven kapı önüne dayanacaksa, kapının kilitli veya açılmaması için gerekli tedbirlerin alınmış olduğundan emin olmalıdır
KAYNAK: HSE (Sağlık ve Güvenlik Kurumu -İngiltere) İnşaatlarda Bilgilendirme Broşürü No:49 Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Yapı İşlerinde Sağlık ve Güvenlik Yönetmeliği
